کد مطلب:1968 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

اين كه برخي از دعاها از قبيل دعاي معراج و دعاهاي ديگر گفته شده اين مقدار ثواب دارد، به چه صورتي است؟ در بعضي موارد ذكر شده حاجتهاي دنيوي شما برآورده ميشود و حال كه ما نميتوانم مشاهده كنيم كه به حاجتهاي خودمان رسيدهايم.

پرسشگري نشان دهنده شكوفايي استعداد حقيقت جويي و حس كنجكاوي انسان است. چنين وصفي بيان گر حيات انساني و تولدي ديگر است و اين تولد را به شما تبريك ميگوييم و از اعتماد شما تقدير مينماييم.

حقيقت اين است رواياتي كه ثواب و فضايل اعمال را بيان ميكند، گذشته از آن كه برخي از آنها مسند معتبر دارد، مجموعا در حدي است كه نميتوان در اصل آن ترديد نمود. مثلا هر كس فلان نماز يا دعا را بخواند، ثواب جهاد در راه خدا يا يك شهيد يا صد و بلكه هزار شهيد به او داده خواهد شد، يا كسي كه حضرت اباعبداللَّه الحسين(ع) را زيارت كند، ثواب نود حج و نود عمره يا هزار حج و هزار عمره قبل شده به او عنايت ميگردد.

در توجيه اين گونه روايات بايد گفت كه اجر و ثواب بر دو قسم است: استحقاقي و تفضيلي.

ثواب استحقاقي، اجر و مزدي است كه خدا به حكمت خود در مقابل هر يك از اعمال صالح واجب يا مستحبي قرار داده است.

ثواب تفضيلي، زائد از مقدار مقرر است و بر حسب اقتضاي مشيت، خداوند از فضل خود به بندگان صالح مرحمت ميفرمايد. بنابر اين بايد دو نكته را مورد توجه قرار داد:

1 - شايد مراد اين است كه خداوند ثواب استحقاقي را به او ميدهد، نه ثواب تفضلي، مثلا گر كسي فلان عمل را انجام دهد، خداوند ثواب استحقاقي جهاد در راه خدا يا شهادت را به او ميدهد، نه ثواب تفضلي را كه مقدار آن فوق تصور عقول ما است.

2 - شأن و اهميت هر عملي به ميزان دارا بودن حقيقت و به اعتبار روح آن عمل است؛ همان طوري كه بدن بي روح، حيات و شأني ندارد، صورت عبادات به تنهايي و بدون شرايط و آداب آن ارزشي ندارد.

به بيان ديگر: اجر و ثواب اعمال، موقوف به قبولي آن است و قبولي دعا و عبادت آداب و شرايط دارد كه در پاسخ سؤال شش توضيح داده شد. يكي از آنها اخلاص است كه داراي درجات و مراتبي است، تا ميرسد به مرتبهاي كه به قول علي(ع) عبادت و دعا و اعمال را نه به خاطر ترس از عذاب جهنم انجام ميدهد و نه به خاطر طمع به بهشت، بلكه خداوند را مستحق عبادت دانسته است و اگر بهشت و جهنم هم نبود، عبادت ميكرد. بر هر شخص آگاهي واضح است كه رسيدن به اين مقام از اخلاص و توحيد كار مشكلي است، ليكن هر كس در هر مرتبهاي به اطاعت و عبادت خدا بپردازد، از عنايات تفضلي خداوند بهرهمند ميگردد.